Το φαινόμενο της διάβρωσης των ακτών είναι πρόβλημα σύνθετο με πολλές παραμέτρους και δυναμική εξέλιξη. Η συνεχής υποχώρηση των ακτών, που είναι άμεση συνέπεια της διάβρωσης, προκαλεί ανυπολόγιστες ζημιές στις υποδομές (δρόμοι, συστήματα αποχέτευσης, ύδρευσης, δίκτυα ηλεκτρισμού κλπ.) στην οικονομία, τον τουρισμό ενώ ταυτόχρονα απειλούνται ιδιοκτησίες και άνθρωποι. Το ποσοστό των παραλιών που παρουσιάζουν προβλήματα διάβρωσης στον ελλαδικό χώρο αγγίζει το 30%.
Τα τελευταία χρόνια η θάλασσα «καταπίνει» παραλίες, δρόμους, σπίτια, υποδομές. Αρκεί να παρατηρήσουμε τα όσα συμβαίνουν στον Κορινθιακό όπου η παράκτια ζώνη χάνεται με πρωτόγνωρους ρυθμούς.
Οι σημειακές – αποσπασματικές παρεμβάσεις μπορεί να ανακουφίζουν πρόσκαιρα τις πληγείσες περιοχές αλλά με αυτές δεν διασφαλίζεται η ακεραιότητα των ακτογραμμών και δεν υπάρχει καμία εγγύηση για τις ίδιες τις εργασίες, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα βαρέλι δίχως πάτο.
Δηλαδή μεταφορά ή επαναφορά του προβλήματος, απρόβλεπτες αντιδράσεις της θάλασσας, άχρηστα και προβληματικά έργα.
Η κατασκευή παράκτιων έργων χωρίς έγκυρη ακτομηχανική μελέτη, οι αμμοληψίες από παραλίες και ποτάμια, η καταστροφή του ευαίσθητου συστήματος των αμμοθινών, η κατασκευή δρόμων και κτιρίων που μειώνουν το ενεργό πλάτος της παραλίας αλλά και η εκτεταμένη μόλυνση των θαλασσών από μεγάλο όγκο στερεών αποβλήτων είναι μερικές από τις ουσιώδεις αιτίες του φαινομένου. Καλύτερα δε, να μην μιλήσουμε για τις αυθαίρετες εργασίες ιδιωτών, με επεμβάσεις τύπου τοιχία και βράχια, οι οποίες συμβάλλουν κατά τρόπο πολλαπλασιαστικό στην διαδικασία διάβρωσης.
Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή έχει εδώ και πολλά χρόνια αναγνωρίσει τους κινδύνους και το κόστος της διάβρωσης των ακτών στην Ευρώπη. Έργα για τη διάβρωση των ακτών χρηματοδοτούνται μέσω προγραμμάτων που αφορούν την κλιματική αλλαγή. Βέβαια όλα αυτά παραμένουν ένα ευχολόγιο αφού σε εθνικό επίπεδο η ανθρώπινη δραστηριότητα στην παράκτια ζώνη ενισχύεται αντί να αποτρέπεται.
Η διεθνής εμπειρία σε αυτό τον τομέα συνιστά την απομάκρυνση από τα σκληρά έργα (βαριές κατασκευές τοίχων, κυματοθραυστών, έξαλλων προβολών – μώλων). Παρεμβάσεις που συχνά έχουν ως στόχο την ικανοποίηση τοπικών αναγκών, δε λαμβάνουν υπόψη την ευρύτερη ισορροπία κίνησης των παράκτιων ιζημάτων και τις επιπτώσεις στις γειτονικές ακτές με καταστροφικά αποτελέσματα.
Οι Ήπιες Μέθοδοι (Soft Engineering) προστασίας των ακτών είναι νεώτερες, περιβαλλοντικά φιλικές, και οικονομικά φθηνότερες. Βασίζονται στην εγκατάσταση στοιχείων που στοχεύουν στην συνεργασία με την Φύση με την διαχείριση φυσικών συστημάτων που μπορούν να προσαρμοστούν στην ενέργεια των κυμάτων, παλιρροιών και ανέμων.
Δεν αποτελεί επομένως λύση το να «μπαλώνουμε» καταστάσεις. Η ανάσχεση του φαινομένου είναι εφικτή αλλά απαιτεί λεπτομερή και εκτεταμένο σχεδιασμό που θα λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους. Με σωστά έργα η ακτή μπορεί να διατηρηθεί για χρόνια χωρίς να σπαταλούνται τεράστια ποσά για έργα που είναι καταδικασμένα να αποτύχουν.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του Υπουργείου είναι ότι οι διάφοροι τοπικοί φορείς υποβάλλουν αιτήματα με μελέτες ανεπαρκείς και οι οποίες δεν βασίζονται σε επίκαιρα στοιχεία. Στην περιοχή μας έχουν περάσει πολλά χρόνια και η αρχική μελέτη χρειάζεται επικαιροποίηση.
Συμπερασματικά:
Τα χρηματοδοτικά εργαλεία υπάρχουν. Το Πανεπιστήμιο Πατρών με το αξιόλογο ενδογενές ανθρώπινο δυναμικό είναι εδώ και έχει αποδείξει την ενεργό συμμετοχή του στα προβλήματα της περιοχής. Επιπλέον οι μελέτες και τα στοιχεία που συλλέχθηκαν με αφορμή την κατασκευή της Γέφυρας Ρίου –Αντιρρίου και τα αποτελέσματα που θα φέρει αυτό το έργο στην διαμόρφωση της ευρύτερης παράκτιας ζώνης, είναι αρκετά εφόδια για να επιχειρήσουμε άμεσα έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό με στόχο τόσο την προστασία όσο και την πρόληψη.
Ολυμπία Λόη
Αρχιτέκτονας – μηχανικός, αναπληρώτρια Γραμματέας Τουρισμού του Κινήματος Αλλαγής.
