Το σύνολο του τεχνικού κόσμου «κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα» και περιμένει στωικά να καθαρογραφτεί η απόφαση του ΣΤΕ.
Η κυβέρνηση φέρει μεγάλη ευθύνη αφού παρακολουθούσε μια κατάσταση να οξύνεται μέρα με τη μέρα χωρίς καμία διάθεση να παρέμβει προληπτικά ώστε να προλάβει τα ολέθρια αποτελέσματα και τις συνέπειες που θα προκύψουν αν φτάσουμε σε ακραίες συνθήκες «αφορισμού» του υπάρχοντος ΝΟΚ.
Το επίμαχο σημείο που πολλοί Δήμοι δικαίως θίγουν δεν είναι αυτό καθαυτό το σύνολο των μεμονωμένων διατάξεων αλλά η κακή σωρευτική εφαρμογή αυτών. Κυρίως η χρήση του αυξημένου ύψους που οδηγεί κάποιους στη δημιουργία κτηρίων που ενδεχομένως βλάπτουν γειτονικά κτήρια ή/και αλλοιώνουν την εικόνα ευαίσθητων περιοχών. Σε αυτές τις περιπτώσεις η προστασία του περιβάλλοντος και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης δεν αποτελεί προτεραιότητα αναιρώντας το πνεύμα του νόμου.
Από την άλλη, ο νόμος έχει ελλείψεις ειδικά συγκρινόμενος με αντίστοιχα νομοθετήματα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών κυρίως σε ότι αφορά την ύπαρξη μετρήσιμων δεικτών ως προς την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων και την συμπερίληψη κριτηρίων που τίθενται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση λαμβάνοντας υπόψη των ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής.
Είναι φανερό σε όλους εμάς που ασχολούμαστε με την εφαρμογή του νόμου ότι υπάρχουν αδυναμίες στην αρχική ρύθμιση που συχνά επιτρέπουν στρεβλώσεις.
Έτσι λείπουν από την αξιολόγηση των αρμοδίων οργάνων στοιχεία όπως η φέρουσα ικανότητα των περιοχών στις οποίες γίνεται χρήση των ευεργετημάτων, στοιχεία ή/και μελέτες που θα επιτρέπουν να συνεκτιμηθούν παράγοντες όπως οι διαθέσιμοι ελεύθεροι χώροι, το είδος και η ποσότητα υπάρχοντος πρασίνου κλπ. Επίσης δεδομένα όπως τα μορφολογικά στοιχεία της κάθε περιοχής, η ύπαρξη αξιόλογων μνημείων, κτηρίων, δημόσιων χώρων κλπ. Όλα αυτά όμως μπορούν και οφείλουν να διορθωθούν.
Για παράδειγμα, στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή νομοθεσία πολλών χωρών παρέχονται τόσο στους Δήμους όσο και στους κατασκευαστές εργαλεία για την εφαρμογή μέτρων που απαντούν στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής τόσο για νέα κτήρια αλλά και για ανακαινίσεις παλαιότερων, με διατάξεις που εξειδικεύουν μέχρι και τα υλικά των κατασκευών για την καλύτερη προσαρμογή του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος.
Η νομοθεσία, λοιπόν μπορεί να παρέχει ευελιξία, διασφαλίζοντας ότι τα έργα προστασίας του κλίματος μπορούν να προχωρήσουν, ενώ λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα της κοινότητας και η αισθητική του αστικού περιβάλλοντος.
Όλα τα παραπάνω δεν δικαιολογούν την κατάσταση αγωνίας και ανασφάλειας που έχει δημιουργηθεί αναστέλλοντας κάθε παραγωγική διαδικασία και βάζοντας όλους μας σε σενάρια και εικασίες για το τι θα περιέχει αυτή η απόφαση. Το απαράδεκτο αυτής της υπόθεσης είναι ότι ανακοινώνεται με δελτίο τύπου! Ακούγονται σενάρια για αποζημιώσεις και άλλα. Αλήθεια θα αποζημιωθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι για τη ζημία που θα υποστούν επειδή εφάρμοσαν το νόμο;!
Ποιοι θίγονται σε περίπτωση οριζόντιας κατάργησης των κινήτρων και ανάκλησης – απαγόρευσης της έκδοσης αδειών:
Αρχικά από την νομοθεσία ως έχει αυτοαναιρείται η κατά πολλούς άποψη ότι είναι ένας νόμος που αφορά αποκλειστικά «μεαγλοεργολάβους» με στόχο το κέρδος αφού θίγονται και πολίτες που αποφασίζουν να επωμιστούν ένα μεγαλύτερο κόστος κατασκευής, λαμβάνοντας ανταποδοτικά ένα ελάχιστο μπόνους συντελεστή δόμησης.
Θίγονται απλοί πολίτες ή/και επενδυτές που έχουν ενταχθεί νόμιμα σε χρηματοδοτικά εργαλεία.
Θίγονται κατασκευαστές που έχουν συνάψει συμφωνητικά με οικονομικό αντικείμενο.
Θίγονται συνάδελφοι μελετητές που έχουν εκπονήσει μελέτες και κινδυνεύουν να μην πληρωθούν ενώ ταυτόχρονα δέχονται μεγάλο πλήγμα στην αξιοπιστία τους και στον επαγγελματισμό τους αφού εμφανίζονται στους πελάτες τους ως μη σίγουροι για το τι είναι νόμιμο.
Θίγεται το πνεύμα του νόμου, αφού ο κύριος στόχος του νομοθέτη είναι να κατασκευαστούν κτήρια που θα καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια μέσω σύγχρονου μηχανολογικού εξοπλισμού, που θα απελευθερώνουν επιφάνεια για φύτευση, που θα βελτιώνουν το μικροκλίμα μέσω διαφόρων δράσεων όπως τα φυτεμένα δώματα. Τα κίνητρα αντισταθμίζουν τις αυξημένου κόστους λύσεις.
Σε αυτή τη χώρα τελικά όποιος ακολουθεί τη νομοθεσία βρίσκεται σχεδόν πάντα εκτεθειμένος. Αν δεν υπάρξει θεραπεία, οι θεσμοί της Δημοκρατίας μας θα βρίσκονται για άλλη μια φορά σε κρίση ενισχύοντας την πεποίθηση των πολιτών ότι σε αυτή τη χώρα κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής.
Τι πρέπει να κάνουμε:
Πρέπει άμεσα να ληφθούν μέτρα ώστε να υπάρξουν μεταβατικές διατάξεις που θα καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις προκειμένου να μην υπάρξει καθολική στασιμότητα στην αγορά με καταστροφικές οικονομικές συνέπειες αλλά και μεγαλύτερη ανασφάλεια των πολιτών αφού η περιουσία τους θα είναι κυριολεκτικά στον «αέρα», αλλά και των συναδέλφων που θα βρεθούν εκτεθειμένοι.
Στη συνέχεια θα πρέπει να δούμε συνολικά τα κίνητρα ενσωματώνοντας καλές πρακτικές άλλων Ευρωπαϊκών χωρών που έχουν ήδη εφαρμόσει σε μεγάλη κλίμακα αντίστοιχες δράσεις, έχοντας θέσει υψηλούς στόχους ελαχιστοποίησης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των κτηρίων.
Τέλος αφού έτσι κι αλλιώς στην Ελλάδα τα κάνουμε όλα ανάποδα και φτάσαμε στο 2024 να κάνουμε τις πολεοδομικές μελέτες, θα πρέπει να οι μελετητές σε συνεργασία με τους Δήμους να συμπεριλάβουν στις μελέτες τους όλους εκείνους τους δείκτες που θα επιτρέψουν με ασφάλεια να καθοριστούν με σαφήνεια οι περιοχές δυνητικοί υποδοχείς των ευεργετημάτων του ΝΟΚ.
Σε αντιστοιχία στην Αυστρία για παράδειγμα, υπάρχουν τοπικοί πολεοδομικοί κανόνες που επιτρέπουν στους Δήμους να καθορίζουν λεπτομερείς κανονισμούς για την οικοδόμηση, με τις πολεοδομικές παρεμβάσεις να απαιτούν συμμόρφωση με τα τοπικά σχέδια.
Κατά την άποψή μας θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην θεραπεία των περιπτώσεων υπερβολικής αύξησης ύψους – συντελεστή των οικοδομών και παράλληλα να αναθεωρηθούν προς την σωστή κατεύθυνση τα μεγέθη που χρησιμοποιούνται στο σχεδιασμό δίνοντας έμφαση στον όγκο των κτιρίων αποφεύγοντας πλήθος δεσμευτικών μαθηματικών κανόνων που αναιρούν την αρχιτεκτονική δημιουργία.
Ολυμπία Λόη
Αρχιτέκτονας – μηχανικός, Πολιτευτής του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής.
